Asliye Ceza Davaları
- Yazar Gizem Gül Uzun
- 07.07.2023
Asliye Ceza Mahkemesi: Görev ve İşleyiş
Asliye ceza mahkemesi, Türkiye'deki ceza yargılaması sisteminin temel unsurlarından biridir. Diğer ceza mahkemelerinin görevli olmadığı dava ve işlerle ilgilenmekle sorumludur.
Ceza yargılamaları, ağır ceza mahkemeleri, asliye ceza mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, çocuk ağır ceza mahkemeleri ve fikri ve sınai haklar ceza mahkemeleri gibi çeşitli mahkemelerde gerçekleştirilir. Bununla birlikte, asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri, ceza yargılamalarının temel yetkili mahkemeleridir. Diğer özel mahkemeler ise özel kanunlarla kurulan mahkemelerdir.
Bazı asliye ceza mahkemeleri, belirli bir alanda uzmanlaşmış mahkemeler olarak görev yapmaktadır. Örneğin, vergi suçlarına ilişkin uzmanlaşmış asliye ceza mahkemeleri bulunmaktadır.
Bir suç nedeniyle savcılık tarafından yürütülen soruşturma aşamasında, Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilmesi gereken kararlar bulunmaktadır.
Asliye Ceza Mahkemesinin Görevleri
Asliye ceza mahkemeleri, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda belirtilen görevlerini yerine getirir. Bu görevler şunları içerir:
- On yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakar (5235 Sayılı Kanun md. 12).
- On yıldan fazla hapis cezasını gerektiren dava ve işlere ise ağır ceza mahkemesi bakar.
- Mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde, suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur (5235 Sayılı Kanun md. 14).
- Özel düzenlemelerle belirli bir mahkemenin yetkili kılındığı durumlarda, asliye ceza mahkemesi de o konuda görevli kabul edilir (5235 Sayılı Kanun md. 11/1).
- Sulh ceza hakimliğinin tutuklama ve adli kontrol kararlarına yapılan itirazların incelenmesi de asliye ceza mahkemesinin görevidir (CMK md. 268/2-b).
Asliye Ceza Mahkemesinin Kapsadığı Suçlar
Asliye ceza mahkemeleri, on yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren bir dizi suçu kapsamaktadır. Bu suçlar şunlardır:
- Bilişim suçları
- Çevrenin kasıtlı veya ihmal sonucu kirletilmesi
- Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması
- Soruşturma ve kovuşturma işlemlerinin gizliliğinin ihlali
- Cumhurbaşkanına hakaret
- Mühür bozma
- Mala zarar verme
- Özel belgede sahtecilik
- Şantaj suçu
- Reşit olmayanla cinsel ilişki
- Uyuşturucu bulundurma suçu
- Uyuşturucu kullanma suçu
- Özel hayatın gizliliğinin ihlali
- Cinsel saldırı
- Cinsel taciz
- Kasten yaralama
- Taksirle yaralama
- Hırsızlık
- Tehdit
- Görevi kötüye kullanma
- İftira
- Hakaret
Asliye Ceza Mahkemesi Kararlarına İtiraz
Asliye ceza mahkemesi kararlarına itiraz etmek isteyen kişiler, istinaf yoluna başvurmalıdır. Ancak, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı haricinde, diğer kararlara karşı itiraz yoluna gidilemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, iki yıldan az hapis cezasını veya adli para cezasını içeren kararları kapsadığından itiraz yoluna açıktır.
Asliye ceza mahkemesi kararlarına yapılan itiraz, hakimin bu itirazı yerinde bulması durumunda karar düzeltilecektir. İtirazın yerinde bulunmadığı durumlarda ise itiraz yetkili mercilere gönderilecektir.