Mal Varlığına Karşı Suçlar
- Yazar Site Yöneticisi
- 07.07.2023
Türk Ceza Kanunu'nun malvarlığına karşı işlenen suçlarla ilgili hükümlerinde, "etkin pişmanlık" başlıklı 168. madde yer almaktadır. Bu madde, hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas ve taksirli iflas gibi malvarlığına karşı işlenen suçlar için tatbik edilebilecek bir pişmanlık hükmünü düzenlemektedir. Etkin pişmanlık, suç işlendikten sonra ve ancak kovuşturma başlamadan önce veya kovuşturma başladıktan sonra ve hüküm verilmeden önce gösterildiğinde cezada indirim sağlamaktadır.
TCK madde 168/1'e göre, suç tamamlandıktan sonra ancak kovuşturma başlamadan önce failin, azmettirenin veya yardım edenin mağdurun uğradığı zararı tamamen geri verme veya tazmin etme yoluyla bizzat pişmanlık göstermesi durumunda, verilecek cezanın üçte ikisine kadar indirim uygulanır. TCK madde 168/2 ise, etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde ise cezanın yarısına kadar indirim yapılacağını belirtmektedir.
Bu düzenlemeye göre, malvarlığına karşı işlenen suçlarda etkin pişmanlık iki aşamalı olarak değerlendirilmektedir. İlk aşamada suç tamamlandıktan sonra ve kovuşturma başlamadan önce gerçekleşen pişmanlık, mağdurun zararının tamamen geri verilmesi veya tazmin edilmesi şartına bağlı olarak üçte ikilik bir ceza indirimine yol açar. İkinci aşamada ise kovuşturma başladıktan sonra ve hüküm verilmeden önce gerçekleşen pişmanlık durumunda, ceza yarısına kadar indirilir.
Uygulamada, etkin pişmanlık düzenlemesinin tatbiki konusunda Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinden faydalanılmaktadır. CMK maddesi, soruşturmanın suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi kapsadığını belirtmektedir. Dolayısıyla, TCK madde 168'in uygulanmasında bu hüküm dikkate alınmalıdır.
Etkin pişmanlık düzenlemesinde, suçun tamamlanmasını takiben zararın giderilmesi önemli bir faktördür. Ayrıca, etkin pişmanlık gösteren bir kişinin diğer suç ortaklarından veya başkalarından yapılan zararın giderilmesi yoluyla da yararlanabileceği belirtilmiştir. Ancak, malvarlığına karşı işlenen suçlarda aktif bir etkin pişmanlık aranmaktadır. Fail, suçu işlediğini kabul etmeli ve bu nedenle gerçek bir pişmanlık duymalıdır. Zararın giderilmesi kadar, suçtan duyulan pişmanlığın samimi bir şekilde ifade edilmesi ve yargılama sürecinde devam ettirilmesi de önemlidir.
Sonuç olarak, malvarlığına karşı işlenen suçlarda etkin pişmanlık gösterilmesi zaman açısından farklılık arz etmektedir. Suç tamamlandıktan sonra ve kovuşturma başlamadan önce gösterilen etkin pişmanlıkta üçte ikilik bir ceza indirimi yapılırken, kovuşturma başladıktan sonra ve hüküm verilmeden önce gösterilen etkin pişmanlıkta ise ceza yarısına kadar indirilebilmektedir. Etkin pişmanlığın gösterildiği zaman konusunda ise CMK'nın tanımlar başlıklı maddesine başvurulmalıdır.